دستور العملهای نظارت بهداشتی طیور 
با عنایت به دریافت گزارشاتی مبنی بر وقوع بیماری آنفلوانزای طیور در برخی کشورهای همسایه وبا توجه به جایگاه و نقش حمل و نقل در انتشار بیماری و پیرو بخشنامه های قبلی ، بدینوسیله دستورالعمل تکمیلی اقدامات بهداشتی در خصوص حمل و کشتار طیور در کشتارگاهها به شرح ذیل جهت اطلاع و بهره برداری ارسال می گردد.
بارگیری و حمل به کشتارگاه طیور:
1. کلیه گله های طیور پرورشی باید ظرف مدت 48 ساعت قبل از بارگیری توسط دکتر دامپزشک مسئول فنی بهداشتی مرغداری و یا کارشناسان اداره دامپزشکی محل ، مورد معاینه درمانگاهی قرار گرفته و نسبت به صدور گواهی بهداشتی جهت حمل به کشتارگاه (‌با اعتبار حداکثر 5 روز) اقدام شود.
2. کشتارطیور باید دریکی از کشتارگاههای طیور داخل استان و حتی الامکان در نزدیکترین کشتارگاه انجام پذیرد و در صورت نیاز ،‌صرفا لاشه طیور کشتار شده با رعایت ضوابط زنجیره سرد و پس از اخذ گواهی بهداشتی حمل به استان های دیگر حمل شود.
3. در صورتیکه ظرفیت کشتارگاهی موجود استان ،‌کمتر از میزان طیور عرضه شده برای کشتار باشد ، صدور مجوز حمل گله هایی که از نظر درمانگاهی سالم و بویژه فاقد نشانه های درمانگاهی بیماریهای ویروسی واگیر از جمله گامبورو ، ‌نیوکاسل و انفلوانزا میباشند، ‌با رعایت سایر ضوابط بهداشتی حمل طیور زنده و هماهنگی با اداره کل دامپزشکی استان مقصد جهت کشتار در نزدیکترین کشتارگاه مجاز یکی از استان های همجوار بلامانع خواهد بود. بدیهی است کشتار کلیه گله های مادر و تخمگذار( در پایان دوره ) باید در یکی از کشتارگاههای طیور داخل استان انجام پذیرد.
4. از هر محموله طیور کشتاری متعلق به مرغداریهایی که دردوره پرورش با تلفات بیش از 10 درصد به کشتارگاه فرستاده می شوند باید پیش از بارگیری ، جهت انجام آزمایش های سرولوژیک به تعداد 15 نمونه خون تهیه شود.
تخلیه طیور در کشتارگاه :
1. گواهی حمل بهداشتی کلیه محموله های طیور کشتاری باید هنگام ورود به کشتارگاه کنترل گردد و بازرسی بهداشتی پیش از کشتار در مورد کلیه محموله ها انجام پذیرد.
2. خودروها و قفس های ویژه حمل طیور کشتاری باید قبل از هر بار بارگیری و بعد از هر بار تخلیه ،‌بطور کامل شستشو و (‌ترجیحا با استفاده از ضد عفونی کننده های دارای پایه پراکسید ،‌ ترکیبات چهارتایی آمونیوم ، ید - با رقت توصیه شده ) ضد عفونی ‌گردند . کنترل منظم فراهم و کارامد بودن امکانات لازم برای انجام فرایند فوق در کشتارگاههایطیور استان ضروری می باشد.
تبصره : از ادامه فعالیت کشتارگاههای طیور فاقد امکانات فوق بایستی در اسرع وقت جلوگیری بعمل آید.
3. گواهی نظارت بر شستشو و ضد عفونی کامیونهای حمل طیور ( برابر فرم نمونه که به پیوست می باشد ) جهت خروج این کامیونها از کشتارگاه و مراجعه به واحد مرغداری برای بارگیری مجدد با مهر و امضاء مسئول فنی بهداشتی کشتارگاه ضروری است.یک نسخه از گواهی صادره باید در کشتارگاه (نزد مسئول فنی بهداشتی ) بایگانی شود . در صورت حمل بین استانی طیور ، ارائه این گواهی به اداره دامپزشکی مبدا ، برای دریافت گواهی بهداشتی حمل الزامی می باشد.
4. خودروهای حمل طیور کشتاری باید دارای مشخصات زیر باشند :
4-1)کلیه سطوح اتاق حمل کاملا قابل شستشو و ضدعفونی باشد.
4-2) در هنگام حمل طیور، ‌مجهز به پوشش مناسب مانند پرده های مشبک برزنتی بوده،‌تهویه مناسب فراهم باشد.
بازرسی بهداشتی
مسول فنی بهداشتی کشتارگاه موظف است :
1. در صورت برخورد با محموله مظنون به آنفلوانزا در بازرسی بهداشتی ، کلیه طیور با علایم بالینی مشکوک و همچنین لاشه های مظنون به بیماری آنفلوانزا باید ضبط و پس از معدوم نمودن به شیوه مناسب سوزانیده شود.
2. در صورت مشاهده مورد فوق، خط کشتار باید متوقف شده و پس از شستشو و ضدعفونی مجدد و رعایت سایر دستورالعملهای بهداشتی نسبت به کشتار طیور باقیمانده اقدام گردد یا کشتار موارد مظنون در پایان کشتار روزانه صورت گرفته و متعاقبا نسبت به شستشو و ضدعفونی کامل اقدام شود. همچنین ادامه فعالیت کشتارگاه، منوط به اخذ مجوز کشتار از اداره دامپزشکی محل می باشد که در صورت انجام کامل و دقیق شستشو و ضد عفونی کشتارگاه صادر خواهد شد .

مزایای مدیریت کیفیت در تغذیه طیور
مدیریت نمونه برداری یکی از عناصر کلیدی درمدیریت ریسک و کیفیت به شمار می آید. برنامه های مورد استفاده بیشتر باید بر مقدار و تنوع اقلام مورد استفاده نمونه داشته و یا اینکه به خطر مواد آلاینده بیشترین اهمیت را بدهند.
روندهای نمونه برداری، روندهای روتین روزانه و بر نامه های آموزشی کارکنان باید در تطابق با یکدیگر قرار داشته باشند تا در هزینه ها صرفه جویی شده ونتایج مطمئنی به دست آورده شوند.
مقدمه:
کیفیت اقلام و مواد از تاثیر مستقیمی بر میزان سودآوری تولیدات حیوانی برخوردار می باشد و ویژگی های فیزیکی یا بیولوژیکی اقلام مورد تغذیه بر کیفیت تغذیه نهایی حیوانات تاثیر گذارده و از این روی بر راندمان مثبت یا منفی آنها تاثیر گذار می باشند. تاثیرات مالی و اقتصادی نه تنها بر تولیدات حیوانی، بلکه بر کارهای مربوط به آسیاب مواد غذایی نیز تاثیر می گذارند. مواد غذایی مورد استفاده برای تغذیه حیوانات، بخشی از زنجیره غذایی به شمار می آیند. تحلیل های پیشگیری از خطر و روندهای HACCP امروزه بخشی از سیستم های کنترلی در حفظ تولید زنجیره های غذایی به شمار می آیند. این امر در زمینه سیستم های کنترل کیفیت برای اقلام موادغذایی نیز صحیح به نظر می رسد. ماک 2000 گزارش نموده است که بهترین عملکرد حیوانات و بالاترین میزان سودآوری و تولید آنها تا حد بسیار زیادی به کیفیت مواد تغذیه ای بستگی خواهد داشت . این مطلب در رابطه با مواد گیاهی سرشار از پروتئین و یا محصولات جانبی حیوانی که دارای ترکیبات مغذی مختلفی مستند نیز صادق می باشد. استفاده از دانه های نسل جدید، شیوه های کشاورزی، شرایط زیست محیطی و فن آوری های فرآوری، منجر به بروز تغییرات گسترده ای در ترکیب مواد خام و محصولات جانبی شده اند از این روی، هر یک از اقلام غذایی مورد استفاده از سهام بسیار زیادی در کیفیت تغذیه نهایی برخوردار می باشند. یکی از مسائل مالی بسیار مهم در برنامه های کنترل کیفی، اتخاذ تصمیم در رابطه با نوع قسمت های سودآور و نحوه بسیاری از نمونه برداری های مورد تحلیل می باشند. طراحی صحیح وبرنامه ریزی های آزمایشی باید به ارزیابی تمامی فاکتورهایی بپردازند که در میزان تنوع مواد غذایی دارای نقش می باشند. در اینجا لازم است تا سهم هر یک از اقلام غذایی دخیل در ایجاد تنوع تعیین شده و تاثیرات اقتصادی آنها بر رژیم نهایی، مشخص گردیده شود.
دراینجا باید به خاطر داشته باشیم که برای افزایش میزان سودآوری انجام سرمایه گذاری لازم، ضروری می باشد. باید به خاطر داشته باشیم که هر یک از روندهای نمونه برداری در یک آسیاب مواد غذایی مورد استفاده قرار داده می شوند و قبل از اتخاذ یک شیوه نمونه برداری به صورت منظم با هر شخص باید اقلام غذایی مورد استفاده را نیز تحلیل نماید و سپس مهمترین یا ضروری ترین اطلاعات در روندهای تصمیم گیری را مورد استفاده قرار دهید. حتی با وجود استانداردها و مهارت های حرفه ای موجود در ابزارهای تحلیلی نیز به وجود افراد آموزش دیده نیاز بوده واطلاعات تحلیلی به دست آمده هرگز بهتر از نمونه ای که مورد تحلیل قرار داده می شود، نخواهند بود. بنابراین، در برنامه های کنترل کیفیت، روندهای نمونه برداری از بیشترین اولویت ها برخوردارند و داده ها و اطلاعات به دست امده در رابطه با میزان و حجم یک ماده غذایی خاص باید تا حد امکان بی طرفانه بوده و از مزیت اطمینان بالایی برخوردار باشند.
روندهای نمونه برداری پایه:
کیفیت اقلام مورد استفاده یکی از پایه هایی است که رژیم غذایی حیوانات بر مبنای آن استوار می باشد. انجام نمونه برداری های صحیح و روندهای ارزیابی نمونه ها، مدیران تولید و متخصصان تغذیه را قادر می سازد تا به آگاهی های لازم در رابطه با کیفیت یک حجم زیاد از مواد غذایی وارد شده دست پیدا کنند. وجود حجم بیشتری از نمونه های تحلیل شده لزوما به معنای افزایش ضریب اطمینان نخواهد بود. زیرا هر یک از اقلام غذایی دارای هزینه های زیادی بوده و حتی با وجود NIRS قبل از تصمیم گیری در رابطه با نحوه تحلیل نمونه ها برای بیان بهترین ارزش غذایی آنها چندین سوال مختلف باید پاسخ داده شوند. برای تعیین تعداد اقلام نمونه برداری مورد تحلیل در آزمایشگاه چندین معیار باید مدنظر قرار داده شوند. این معیارها عبارتند از:
میزان اهمیت اقلام مورد استفاده درمخلوط نهای به چه اندازه می باشد؟
تغذیه در رژیم نهایی از چه اهمیتی برخوردار می باشد؟
برای جمع آوری و تحلیل نمونه ها از اقلام غذایی به چقدر زمان نیاز می باشد؟
آیا با تحلیل نمونه های بیشتر، دقت روندها تحلیلی افزایش می یابند؟
آیا با توجه به شرایط فعلی تولید این روندها امکان پذیر می باشند؟
تنوع تغذیه ای برای کدامیک از گونه های حیوانی و در چه شرایط سنی اعمال می شود؟
بنابراین نمونه برداری فرایندی می باشد که در آن مقدار مناسبی از اقلام غذایی برای تست یک حجم بزرگتر به گونه ای برداشته می شوند که نسبت به سهم فاکتورهای مورد آزمایش در حجم کلی محصول ونمونه های به دست آمده، در حد مشابهی قرار داشته باشند. روندهای نمونه برداری نه تنها تصویر جامعی از ترکیب موادخام ارائه می دهند، بلکه اطلاعات لازم در رابطه با نحوه مدیریت، حمل ونقل و نگهداری صحیح را نیز ارائه می کنند. به طور کلی روند نمونه برداری باید به گونه ای انجام شود که مبین ویژگی های کلی محصول بوده باشد. نمونه ها را می توان از بخش های خوب یا به اقلام غذایی انتخاب نمود. روشهای صحیح نمونه برداری متضمن حصول ارزیابی های صحیح در رابطه با کیفیت اقلام مورد بررسی می باشند. در هر زمان، نمونه برداری با روندهای مشابهی انجام شده و معیارهای قانونی لازم بر ای نمونه برداری، در تمام زمانها رعایت می شوند.
ابزارهای نمونه برداری:
ابزارهای مناسب برای انجام نمونه برداری، مقدار صحیح نمونه ها از هر حجم محصول را با توجه به روش بارگیری و حمل ونقل آنها، انتخاب می کنند. در زمان استفاده از یک روند نمونه برداری دستی با یک پروب، حداکثر تا عمق 2 متری مواد قابل دستیابی می باشند این یکی از ابزارهای متعارف درنمونه برداری می باشد کارکنانی که انجام نمونه برداری های دستی را بر عهده می گیرند باید دقت زیادی به خرج دهند زیرا در بسیاری از موارد به سبب خستگی فرد و یا روش اتخاذ شده برای نمونه برداری با دقت لازم برای انجام کار مبذول داشته نمی شود. یک پروب دستی را باید به صورت عمودی به درون مواد خام وارده نموده و به همین شیوه آنرا خارج کرده تا منفذهای پروب به طور پر شده باشند. قبل از زمان بالا کشیدن، پروب باید بسته شده ونمونه ها در یک ظرف کاملا تمیز قرار داده شده باشند. این پروب ها در هر نوبت 400 گرم از مواد تست را جمع آوری می کنند. نمونه گیر پلیکان نیز تنها ابزار مجاز برای نمونه برداری های نهایی شناخته شده است. تعداد زیادی از ابزارهای نمونه برداری خود کار نیز وجود دارند و انتخاب ابزار نمونه برداری صحیح تصمیمی است که با توجه به معیارهای زیر باید اتخاذ گردیده شود:
نوع مواد و جداسازی آنها، نوع نقاله یا جریانی که نمونه ها را حرکت می دهد، ویژگی های خاص مواد، حجم ذرات، تراکم، میزان غبار، حال چسبندگی و ... .

انتخاب زمین
جهت انتخاب زمین مناسب برای اجرا بایستی مواردی از قبیل: در دسترس بودن امکانات رفاهی مانند جاده های ارتباطی مناسب، نزدیکی برق، آب و ... را مد نظر قرار داد و حتی الامکان سعی نمود تا زمین مورد نظر به گونه ای انتخاب گردد که سرمایه گذار جهت آماده سازی آن و تهیه امکانات کمترین هزینه را متحمل گردد.ضمن اینکه مکان مورد نظر بایستی دارای حداقل ضوابط جهاد کشاورزی جهت اجرای پروژه باشد که برخی از این ضوابط عبارت اند از:
الف) داشتن حداقل فاصله یک کیلومتر با مراکز نگهداری دام و ماکیان گوشتی
ب) داشتن حداقل فاصله دو کیلومتر با مراکز نگهداری دام و ماکیان داشتی
ج) داشتن حداقل فاصله دو الی سه کیلومتری با مناطق مسکونی و مواردی از این قبیل که جهت احراز استعلام مثبت و صدور اجازه فعالیت از سوی سازمانهای ذیربط لازم می باشد.
طراحی ساختمانها
جهت نگهداری و پرورش مرغ عموماٌ سالنهای بسته ای در نظر گرفته می شوند که در طراحی آنها می توان شیوه های گوناگونی را به کار گرفت. هم اکنون یکی از رایج ترین مدلهای طراحی وساخت سالنهای مرغداری، سالنهای بدون پنجره یا اصطلاحا window less می باشند که در این نوع ساختمان کمترین میزان پنجره بکار رفته و معمولا هواکشهای بسیار بزرگ به همراه پدهائی که در دیواره های جانبی قرار می گیرند وظیفه تامین هوای مورد نیاز را بعهده دارند.
از لحاظ بهداشتی و کنترلهای دیگر نیز این نوع ساختمانها قابل کنترل تر می باشند. به هر حال صرفنظر از نوع طراحی های انجام گرفته موارد دیگری نیز در نوع ساخت و سازها دخالت دارند که از آن جمله می توان به موارد زیر اشاره داشت:
نوع مصالح در دسترس
نوع اقلیم و آب و هوای منطقه*
طول مدت فصل گرما و سرما*
میزان رطوبت*
و مواردی از این قبیل که هرکدام به نوبه خود تاثیر به سزائی را در نوع طراحی و ساخت بناها خواهند داشت.
اقدامات لازم قبل ورود جوجه
رمز موفقیت پرورش طیور گوشتی، اجرای یک برنامه مدیریتی مشخص و موثر قبل از ورود جوجه‌ها به فارم و طی دوران پرورش است. از آنجا که اجرای برنامه های تغذیه ای و بهداشتی در فارمهای چند سنی مشکل است بهتر آن است که از روش یکباره پر و یکباره خالی استفاده شود. جهت دستیابی به نتایج بهتر رعایت مسائل زیر پیش از ورود جوجه ها ضروری است:
به‌منظور حفاظت از گله‌ها در مقابل بیماریها از نظافت و ضد عفونی شدن صحیح و کافی تجهیزات سالن و محوطه اطراف سالنها مطمئن شوید.
بستر در محوطه مادرهای مصنوعی باید هم سطح و یکنواخت باشد. بستر ناهموار ایجاد درجه حرارت غیر یکنواخت در کف سالن نموده و باعث مخفی شدن جوجه‌ها در بین پوشال بستر و یا در زیر دانخوریها و آبخوریها و محروم شدن از آب و دان در مرحله رشد می‌شود.
سعی کنید که هر سالن را با جوجه مربوط به یک گله مادر پر نمائید، اگر این کار عملی نیست حداقل هر سالن را با جوجه‌های مربوط به گله‌های مادر همسن پر نمائید. این امر رقابت بین طیور را کاهش می‌دهد.
زمان رسیدن جوجه به فارم را مشخص نموده و برای دریافت جوجه آمادگی کامل داشته باشید.
هیترها را کنترل و از صحت کار آنها مطمئن شوید و با توجه به وضعیت هوای محیط 24 تا 36 ساعت قبل از ورود جوجه آنها را روشن نمائید. در این صورت قبل از ورود جوجه بستر کاملا گرم و درجه حرارت هوای سالن مناسب پذیرش جوجه می‌باشد.
ضمن جلوگیری از وزش هوا از وجود هوای کافی داخل سالن بخصوص زمانی که از حرارت مستقیم استفاده می‌کنید مطمئن شوید.
بازاء هر 1000 قطعه جوجه در محدوده مادرهای مصنوعی 10ـ8 عدد آبخوری آویز ثابت و 6 عدد آبخوری کمکی کوچک کله قندی و یا پلاستیکی، یعنی جمعاً 16ـ14 عدد آبخوری در نظر گرفته شود. این آبخوریها قبل از جوجه‌ریزی بایستی با آب تمیز پر شده و درجه حرارت آب آبخوریها باید حدود 15ـ10 درجه سانتیگراد باشد. همچنین در سیستم آبخوری نیپل نیز بایستی از آبخوریهای کمکی استفاده شود.
اضافه کردن مولتی ویتامین در چند روز اول به آب آشامیدنی مفید می‌باشد. زیرا ممکن است ویتامین موجود در دان بعلت گرما کاهش یافته باشد.
ایجاد فضای اضافی جهت تغذیه در چند روز اول لازم می‌باشد. حداقل 20% از فضای مادرهای مصنوعی در روی بستر با صفحات مقوائی و یا کفی کارتن پوشانده شود و در آنها همیشه مقدار کمی دان تازه وجود داشته باشد. در این صورت همواره طیور به دان دسترسی خواهند داشت. بلافاصله قبل از ورود جوجه به سالن دانخوریها را پر نمائید.
شروع تغذیه بایستی با دان کرامبل با اندازه مناسب و بدون گرد و پودر دان باشد.
دانخوریها و آبخوریها را مستقیماً زیر و یا خیلی نزدیک به مادرهای مصنوعی ندهید تا طیور براحتی بتوانند در اطراف آنها حرکت نمایند.
با استفاده از دماسنجی که بتواند حداقل و حداکثر درجه حرارت را نشان دهد، درجه حرارت محوطه مادرهای مصنوعی و درجه حرارت سالن را کنترل نمائید.

- منقار متقاطع:
الف- حمل و نقل نامناسب
ب- تغذیه نامناسب گله مادر
ج- وراثت
د- دمای بالا در ستر
ه- چرخش نامناسب
و- وراثت
- فقدان چشم:
الف- حرارت بسیار بالا از روز هفتم تا سیزدهم
ب- حمل و نقل نامناسب تخم مرغ
ج- تغذیه نامناسب گله مادر
د- وراثت
- بسته بودن چشم ها:
الف- حرارت بالا در هچر
ب- رطوبت پایین در هچر
- مفصل خرگوشی قرمز رنگ:
الف- مدت زمان طولانی از زمان نوک زدن به پوسته تا خروج کامل از آن به دلیل ضعف جنین
ب- کمبودهای ویتامینی
ج- پوسته ضخیم
د- رطوبت بالا در ستر
ه- حرارت پایین در ستر
- امعاء و احشاء خارج از بدن
الف- حرارت بالای ستر
ب- وراثت
- تورم سر و پشت گردن (Exudative diathesis):
الف - به دلیل افزایش نفوذپذیری مویرگی
ب - کمبودهای تغذیه ای (ویتامین E و یا سلنیوم)
- ناف باز، خیس و بدبو:
الف- آلودگی
ب- حرارت پایین در ستر
ج- رطوبت بالا
د- تهویه ناکافی

الف.ضوابط بهداشتی جایگاه پرندگان گوشتی
1.رعایت ضوابط نظام دامداری در تاسیس مرغداری الزامی است؛
2.زمین محل ساخت مرغداری باید در جاهایی در نظر گرفته شود که از نظر زیست جوندگان ( انواع موش ) عاری یا بسیار کم و محدود باشد؛
3.وجود حصار در اطراف سالن ها و دیگر تاسیسات، به منظور جلوگیری از ورود حیوانات و افراد متفرقه الزامی است؛
4.وجود حوضچه های ضدعفونی در ورودی های مجموعه مرغداری و در صورت چند سنی بودن، در ورودی تاسیسات هر گله نیز الزامی است. در صورت وجود کارخانه تهیه خوراک در مرغداری، وجود حوضچه ضدعفونی در ابتدای ورودی آن نیز ضروری است؛
5.ساخت دفتر اداری و سرویس های بهداشتی در ابتدای ورودی مرغداری الزامی است؛
6.اتاق مناسب برای ضدعفونی کالاهای لازم واحد، در ابتدای ورودی در نظر گرفته شود؛
7.فاصله بین سالن ها بین 10 تا 15 متر و فاصله سالن ها از حصار اطراف حداقل به اندازه عرض سالن ها باشد و کمتر از 12 متر نباشد؛
8.ساخت پارکینگ در خارج از محوطه مرغداری، به منظور جلوگیری از ورود خودروهای متفرقه ضروری است؛
9.سطوح داخلی و خارجی همه سالن ها و تاسیسات باید شستشو پذیر و قابل ضدعفونی بوده، همچنین تا ارتفاع مناسب قابل سوراندن باشد؛
10.به منظور جلوگیری از ورود پرندگان، نصب توری بر روی همه پنجره ها و منافذ ورود و خروج هوای سالن های مرغداری و دیگر تاسیسات الزامی است؛
11.سالن ها و دیگر تاسیسات باید به نحوی ساخته شود که از نفوذ جوندگان و دیگر حیوانات جلوگیری کند؛
12.محوطه مرغداری ( بین سالن ها و اطراف سالن های پرورش ) تا شعاع 12 متری باید شستشو پذیر و قابل ضدعفونی و شعله دادن باشد؛
13.محوطه مرغداری باید نقاط کور و کنترل ناپذیر نداشته باشد و از هرگونه تاسیسات اضافی و ضایعات ( وسایل مستعمل و فرسوده ) عاری باشد؛
14.باید در فاصله 3 تا 5 متری از حصار دور تا دور مرغداری چند ردیف درختکاری شود، منوط به اینکه فاصله 12 متر فضای قابل شستشو از آخرین سالن رعایت شده باشد؛
15.در مجتمع های بزرگ مرغداری ( چند سنی ) بین مزرعه ها، درختکاری انبوه یا جنگل کاری شود؛
16.آب مصرفی:
16,1.منابع آب بهداشتی باید کافی و قابل تامین باشد؛
16,2.منابع آب شبکه آبرسانی درون مرغداری ( هوایی و زمینی ) نفوذ ناپذیر باشد؛
16,3.منابع آب شبکه آبرسانی کنترل پذیر، شستشو پذیر، قابل لایروبی و ضدعفونی باشد؛
17.چاه فاضلاب و چاه تلفات باید دارای موقعیت مناسب و فاصله لازم از منابع آب و شبکه آبرسانی باشد؛
18.مرغداری باید دارای شبکه برق رسانی کافی برای سالن ها و دیگر تاسیسات باشد؛ علاوه بر این، وجود موتور برق اضطراری در واحدهایی که از شبکه های برق رسانی استفاده می کنند نیز ضروری است؛
19.کوره لاشه سوز و چاه تلفات غیرقابل دسترس حیوانات باشد و با در نظر گرفتن جهت وزش باد در دورترین نقطه از سالن ها احداث شود، به نحوی که در بهداشت منطقه و واحد مرغداری تاثیر منفی نداشته باشد؛
20.اتاق کالبد گشایی به تناسب ظرفیت هر مزرعه در محل مناسب و نزدیک به محل دفع تلفات تاسیس شود و شستشوپذیر و قابل ضدعفونی کردن باشد؛
21.واحد مرغداری باید دارای منابع سوخت کافی با ظرفیت مناسب باشد و منابع مذکور در جوار حصار مرغداری تعبیه شود، به نحوی که برای تخلیه سوخت، به ورود وسیله نقلیه به مرغداری نیاز نباشد؛

نگارنده این مقاله اذعان می نماید در سالی که برای دیگران سال ناامید کننده ای بود وی دارای شرایط مناسبی از باروری و میزان بالای جوجه در آوری بود و موقعیت آن را داشت تا برخی از آخرین شیوه های به کار رفته در صنعت طیور تجاری که شانس جوجه در آوری را افزایش می دهد را مطالعه نماید. وی سعی دارد در این مقاله اطلاعات کلی در خصوص نحوه افزایش میزان جوجه درآوری در اختیار پرورش دهندگان طیور قرار دهد . اولین و مهمترین مورد برای مرغ های تخمگذار ، قبل ، در طی و پس از تخمگذاری آن است که مکمل های ویتامینی و پروبیوتیک فراهم شود . چه مکمل های ویتامین قبل و در زمان تخمگذاری باعث می شود تا واقعاً میزان جوجه درآوری مرغ ها بالا رود بنابراین پرورش دهندگان باید سعی نمایند تا در تمام طول دوره برای مرغ یک لانه پاکیزه مهیا کنند . در صورت امکان تخم مرغ ها را 3 بار در روز جمع آوری نموده و از شستن آن ها خود داری نمایند . شستن تخم مرغ ها سبب می شود لایه محافظ آن (کوتیکول یا bloom ) از روی سطح تخم مرغ برداشته شود . این لایه راه طبیعی محافظت تخم مرغ از ورود باکتری ها است و از تبخیر سریع رطوبت و co2 از تخم مرغ جلوگیری می کند.
دمای تخم مرغ در زمانی که مرغ روی آن می خوابد ، تقریباً 105 درجه فارنهایت می باشد . هنگامی که تخم مرغ سرد می شود ، داخل آن خلاء ایجاد می شود و به راحتی تمام باکتری هایی که در تماس با تخم مرغ هستند ، به درون آن مکیده می شوند . اگر شما تخم مرغ ها را 2 ساعت پس از تخمگذاری بشویید ، بیش از آن که کار مفیدی انجام داده باشید ، با از بین بردن لایه محافظ به آن ها صدمه وارد کرده اید . هیچ ماده ضدعفونی کننده ای بر باکتری هایی که از منافذ پوسته عبور کرده اند و به داخل آن راه یافته اند ، اثر نخواهد کرد. هم چنین تخم مرغ در بدون وجود لایه محافظ پوسته حساسیت بیشتری برای آلودگی با باکتری های جدید خواهد داشت .
تخم مرغهایی که به شدت با مواد بستر آلوده شده اند باید حذف نمود و آن هایی را که آلودگی کمتری دارند ، باید توسط یک حوله کاغذی پاک نمود . به هیچ وجه از کاغذ سمباده استفاده نکنید زیرا آنها هم باعث از بین رفتن کوتیکول و ورود باکتری به تخم مرغ می شود . برای کسانی که به شدت نگران ضد عفونی کردن تخم مرغها یشان هستند دستور کار به این صورت می باشد : تمام تخم مرغها را توسط یک مایع ضد عفونی کننده ـ اکسین ارجحیت دارد ـ که با آب گرمتری نسبت به تخم مرغ ها مخلوط شده ، ضد عفونی کنید . شما باید تخم ها را در عرض 2-1 ساعت پس از تخمگذاری اسپری نمایید در غیراینصورت وقت خود را تلف کرده اید . سپس اجازه دهید تا آن ها با جریان هوا خشک شوند و هیچ چیز به آن ها نمالید . تخم مرغ های بارور خود را در انبار نگهداری قرار دهید . آن هایی که کمتر از 7 روز انبار می شوند در دمای 65-60 درجه فارنهایت و آن هایی که بیش از 7 روز نگهداری می شوند را در دمای 55 درجه فارنهایت قرار دهید . تخم مرغها را منجمد نکنید . قرار دادن تخم مرغ ها در این محدوده دمایی از رشد جنین جلوگیری می کند که این موضوع مورد نظر ما است . چنانچه دما به اندازه ای گرم باشد که جنین پیش از انکوباسیون شروع به رشد نماید، اغلب هنگام انتقال به انکوباتور جنین ها می میرند. اگر تخم مرغ ها را بیش از 10 روز انبار می کنید باید آنها را به صورتی در سینی ها بگذارید که انتهای پهن رو به بالا باشد

مطالعه لارو ماهیان (ایکتیو پلانکتون)

فشار بیش از حد بر ذخایر آبزیان و روند رو به افزایش تلاش صیادی علاوه بر کاهش ذخایر ، منجر به از بین رفتن و تخریب اکوسیستمهای طبیعی و نوزادگاههای آبزیان که اولین منبع تولید ذخایر می باشند ، می گردد. پایه ریزی مطالعاتی در زمینه شناسایی لارو ماهیان و زیستگاهای آنان، حفاظت از این مناطق در جهت حفاظت از آبزیان و تعیین فراوانی گونه های مهم تجاری و بررسی ارزیابی ذخایر آنها را موجب گردیده است.امروزه بررسی ایکتیوپلانکتونها به منظور ارزیابی و بهره برداری بهینه از ذخایر ماهیان و نیز مطالعات بیولوژیک و سیستماتیک از اهمیت ویژه ای برخوردار است. ارزیابی منابع و ذخایر شیلاتی از طریق شناسایی و تعیین مکانهای تخم ریزی و تجمع لارو ماهیان و همچنین شناسایی ذخایر جدید امکان پذیر می باشد و نیز بررسی مرگ و میر در مراحل لاروی در اثر شرایط نامساعد محیطی طبیعی و یا مصنوعی و مطالعه رشد و نمو، تغذیه و خصوصیات رفتاری لاروها که می توانند عواملی در جهت رده بندی آنها باشند، اشاره کرد.
شناسایی و طبفه بندی انواع لارو ماهیان و شناسایی خانواده های جدید احتمالی و همچنین تعیین شاخصهای تنوع و فراوانی انواع ایکتیوپلانکتون در مراحل مختلف لاروی از دلایل مهم بررسی محسوب می شود.یکی از روشهای احیا، و حفاظت ازذخائر، شناسایی مراحل مختلف لاروی ماهیان و زیستگاههای آنها در جهت حفاظت از این منابع می باشد. همچنین مطالعات جمعیتی که از طریق محاسبه فراوانی و تراکم لاروها و تخم ها و تعیین سن لاروهایی که در ابتدای مرحله جوانی هستند و اختلاف بین گونه ها از این حیث همواره مورد توجه می باشد. در نهایت می توان با بررسیهای به عمل آورده منطقه ای مناسب جهت راه اندازی مراکز تکثیر و پرورش انتخاب کرده و در زمینه توسعه و ماندگاری آنها تحقیقات لازم را به عمل آورد.
مطالعات لارو ماهیان (ایکتیو پلانکتون) با اهداف زیر انجام می پذیرد:
الف ) ارزیابی منابع و ذخایر شیلاتی:
ـ شناسایی و تعیین مکانهای تخم ریزی و تجمع لا رو ماهیان
ـ شناسایی منابع و ذخایر جدید
ب ) زیست شناسی و رده بندی ماهیان:
ـ مطالعه ویژگیهای زیستی (رشد و نمو، تغذیه) و خصوصیات رفتاری ماهیان در مراحل لا روی
ـ بررسی مرگ و میر ماهیان در مراحل لاروی تحت تاثیر عوامل و شرایط نامساعد زیست محیطی و یا فعالیتهای انسانی
ـ زمینه سازی جهت تفهیم بهتر مطالب و مباحث به علوم دریایی و اقیانوسی نظیر جغرافیای جانوری و بوم شناسی
افزایش دانش ماهی شناسی با تاکید بر رده بندی ( تاکسونومی ) و طبقه بندی (سیستماتیک)
پ) پویایی شناسی جمعیت و ارزیابی ذخایر ماهیان:
ـ بررسی نوسانات و تغییرات تخم ریزی از طریق محاسبه فراوانی تخم و لارو
ـ محاسبه فراوانی و تراکم ذخایر براساس میزان تولید و تخم ریزی
ـ مشخص نمودن ویژگیهای متمایز کننده جمعیتها و افراد هر یک از گونه ها
ت) تکثیر وپرورش، حفاظت و بازسازی ذخایر:
ـ انتخاب مناطق مناسب جهت احداث و راه اندازی مراکز تکثیر و پرورش
ـ توسعه سایتهای تکثیر و پرورش براساس اطلاعات موجود
ـ تامین نمونه های مورد نیاز از طریق جمع آوری و صید لا رو جهت پرورش در سیستمهای ساحلی ـ دریایی
ـ مطالعه در زمینه قدرت بقا و زمان ماندگاری ماهی در مراحل تخم و لا رو
خصوصیات لارو تازه خارج شده از تخم :
مراحل رشد بنا به نظریه(۱۹۷۰) Alhestron شامل :
۱ تخم Egg ۲ لاروLarva ۳ مرحله جوانی Juvenile ۴ بالغ Adult (Mature)
بر اساس این نظریه دفع گاز از کیسه زرده تغییر کرده و وابسته به آبشش می شو ایکتیوپلانکتون به مرحله ای از حیات ماهیان اطلاق می شود که زندگی پلانکتونی داشته و پلانکتون محسوب می شوند.
همچنین بر اساس روند رشد و تکامل، مراحل لاروی به مراحل
preflexpion , postflexion , flexion , Early juvenile تقسیم میشوند.
خصوصیات لارو تازه خارج شده از تخم به شرح زیر میباشد:
فاقد رنگدانه چشمی می باشد.
سیستم گوارشی ، تنفسی و گردش خون ناقص است.
همراه با جذب کیسه زرده فعالیتهای فیزیکی و جذب و دفع فراهم می شود.
تنفس از حالت پوستی و جذب و تخم، لارو، مرحله جوانی و بلوغ که خود شامل مراحل جزئی تری می باشند. ماهی پس از خروج از تخم ، وارد دوره لاروی شده که این مرحله براساس چگونگی سیر تکاملی به مراحل Per flexion و Post flexion تقسیم می شود. این مراحل در حالت شناوری طی می شوند(حتی در خانواده های کفزی). لاروها دارای ویژگیهایی می باشند که این ویژگیها جهت شناوری، فرار از دشمن. مخفی شدن و دفاع بکار برده می شود. البته وقتی این لاروها در محل اصلی زندگی خود قرار گیرند، این صفات را از دست می دهند . مراحل رشد به نحوی است که طی جذب کیسه زرده، توانایی لازم جهت گرفتن غذا و فعالیتهای فیزیولوژیک اندامهای گوارشی بوجود می آید و در نتیجه ایجاد چسبندگی و پیچ در لوله گوارش، توانایی هضم و جذب پدید می آید. همزمان با تکمیل سلولهای استوانه ای و مخروطی، توانایی دید نیز کامل می شود.سیستم تنفسی از حالت پوستی و جذب و دفع گازی از کیسه زرده تغییر و وابسته به آبششها میشود تولید مثل جنسی اکثر موجودات دریایی به دو دلیل تغذیه متفاوت با والدین و نوع پراکنش آنها، منتهی به بوجود آمدن مراحل مختلف لاروی می شود (۱۹۸۸Barnes&Hughes.). از نقطه نظر اکولوژیکی، هر گونه ماهی در طول حیات خود از میان دامنه وسیع خصایص تولید مثلی خود، تحت تاثیر عوامل محیطی، مناسب ترین صفات را بعنوان استراتژی تولید مثلی خود انتخاب نموده و اعمال می کند.این استراتژی بهترین پاسخ موجود برای به حداقل رساندن تاثیرات محیطی است (Potts&Wootton, ۱۹۸۹). برای مثال عواملی همچون حرارت پایین ،

برای آشنایی خوانندگان با فن و هنر گلکاری ،

مطالب علمی و عمومی را در دو قسمت جداگانه تحت عناوین : گلکاری عمومی و گلکاری خصوصی مورد بحث قرار می دهیم . ـ گلکاری خصوصی : در این بخش درباره هرگیاه زینتی یا گل مورد نظر از جنبه های بالا بطور جداگانه بحث میکند و بعبارت دیگر در این قسمت روش های بکار بردن مبانی علمی و عملی در طرز کشت و پرورش گیاهان و گلهای مشخصی را مورد بحث قرار می دهد . ـ گلکاری عمومی : در این بخش از کلیات بکار بردن اصول علمی برای تربیت و پرورش گیاهان سخن گفته میشود. اطلاعات عمومی در زمینه روشهای کاشت و تکثیر گیاهان ، چگونگی و زمان کشت ، وسایل مورد نیاز باغبانی ، سازگاری گیاه با محیط ، شناسایی شرایط لازم محیط برای کاشت گیاه از قبیل : حرارت ، خاک ، هوا ، زطوبت ، مواد غذایی ، بیماریها و آفات گیاهی و روش های کنترل و مبارزه با بیماری ها و آفات از جمله مسائلی هستند که پرورش دهنده گل باید از آنها مطلع باشد . ▪ موسسات و مراکز پرورش گل و گیاه شامل سه دسته کلی میشوند : 1) افراد علاقمند : یا به عبارت دیگر آماتورها که در باغ ، باغچه یا محیط بسته خانه و آپارتمان خود گلها را می کارند و نگاهداری می کنند ۲) موسسات عمومی و شهری : مثل شهرداریها که مسئول اداره پارکهای عمومی ، میدانها ، درختان خیابانها و بلوارها ،سایر مکانهای شهری و عمومی می باشند .این موسسات نیز بنوبه خود از امکانات ضروری برای تکثیر و کاشت و داشت گیاهان و درختان زینتی استفاده می نمایند . 3) موسسات تولیدی گل و گیاه : این موسسات هرکدام به وسائل تهیه گلها و گیاهان خاصی که پرورش می دهند مجهز هستند . برای مثال : یک موسسه فقط گل اُرکیده عمل می آورد یا موسسه ای گل میخک تهیه می کند . در این موسسات گلخانه ها دارای تجهیزات و وسعت زیاد با دریچه های متعدد برای تهویه میباشند . در مرکز دیگری گیاهان زینتی گرمسیری عمل می آورند که دارای گلخانه هائی با حرارت و رطوبت زیادتریست . همچنین گلخانه هائی برای پیش رس کردن پیازهای گل ، تکثیر نباتات زینتی و تهیه گل بریده از قبیل : رُز ، گلایول و لیس در اختیار دارند . این موسسات به زمین فراوان و آب کافی برای خزانه کاری احتیاج دارند . در این مراکز کارشناسان کار آزموده و کارگران متخصص بدون مشورت مداوم با مدیر موسسه کارهای خود را انجام می دهند . یعنی یکنفر کارگر قابل می داند چه موقع نهال را بکارد ، چه وقت پیوند بزند ، خاک گلدانها را چه موقعی تعویض کند و آبپاشی را چه اندازه و در چه موقع انجام دهد . گلکاری عمومی سازگاری گیاهان زینتی با محیط داخلی منزل ، باغ و باغچه : مفهوم سازگاری یا تطابق با محیط عبارت از واکنش مناسب موجود زنده نسبت به شرایط محیطی است . به عنوان مثال : دسته ای از گیاهان با بعضی از شرایط محیطی از قبیل : خاک ، رطوبت ، روشنائی و خشکی هوا سازگارتر و کم توقع ترند و در قبال تغییرات آنها غالبا عکس العمل مناسب دارند .در صورتیکه ارقام دیگر حساس ترند و در صورت تغییرات زیاد شرایط زیستی ، از بین میروند . گلهائیکه پرورش دهندگان به بازار عرضه می کنند ، بدوا از طبیعت جمع آوری شده اند و مهم آنست که ما محیط زیست طبیعی این گیاهان را بشناسیم . البته بسیاری از گلها بتدریج خود را با محیط جدید سازگار می کنند ولی آن کیفیت ومرغوبیت و احتمالا استفاده ای را کع با توجه به شناخت سازگاری با محیط زیست حاصل میشود بدست نمیآورند. پس در درجه اول باید احتیاجات گیاهانی را که میخواهیم در منزل پرورش دهیم بشناسیم . پرورش دهنده باید مطلع باشد که گل ، سیکلامن ، بنفشه آفریقایی ، سرخس ها و آفلاندرا و گیاهان خانواده آناناس که جنگلی هستند

بسم الله الرحمن الرحیم

مسلماني كه درختي بكارد ويا زراعتي كسب نمايد اجر وپاداش صدقه را در راه خدا خواهد داشت (رسول خدا (ص)) 

ضمن خوش آمد به شما مهمان محترم

با توجه به نیاز دانشجویان رشته كشاورزی به اطلاع‌رسانی سریع و به روز و با در نظر گرفتن اینترنت به عنوان یك وسیله ارتباطی بهینه برآن شدیم تا با ایجاد یك وبلاگ تخصصی رشته كشاورزی با سایر دانشجویان و اساتید این رشته در تعامل و ارتباط باشیم. دانشجویان عزیز می‌توانند نظرات و پیشنهادات خود را در این زمینه با ما در میان بگذارند

وبلاگي که هم اکنون در آن حضور يافته ايد متعلق به دانشجويان دانشکده کشاورزي تفرش است.

اميد است سير و سرچ در اين مجموعه افزايش بار اندوخته هاي علمي دوستان دانش دوست وپژوهشگر، را سبب شود

دراين اثني مارابا رهنمودهاونظرات ناب خويش راهنمايي نماييد. 

توجه:

به علت مشغله کاری نویسندگان  این وبلاگ  از علاقه مندان به همکاری که توانایی درج مطلب و ارسال  را دارند دعوت به همکاری مینماید.علاقه مندان جهت ایجاد کد کاربری به 

mahdipnut@yahoo.com  

یا در همین وبلاگ نظر بگذارید

                                                                   با تشکر  مهدی بنی حسن

 دانشگاه پیام نور تفرش

سال تحصیلی 91 92

مهدی بنی حسن

آبياري تحت فشار

شناخت و کاربرد سیستم های مختلف آبیاری تحت فشار  

مقدمه

با توجه به اینکه کشور ایران در مناطق خشک و نیمه خشک کره خاکی قرار گرفته است همیشه با مشکل کم آبی و بحران آب روبروست که در این راستا دو مشکل اساسی وجود دارد . 1 ) بارندگی کم و تبخیر و تعرق بالا 2 ) پایین بودن راندمان آبیاری حدود 38 % ، خاکی بودن مسیر انتقال آب ، ناهموار بودن داخل مزرعه ، نبودن زهکشهای سطحی و زیر زمینی از طرفی نظر به افزایش روزافزون جمعیت کشور و تامین امنیت غذایی باید سعی نمائیم  تا از آبیاری سنتی فاصله گرفته و به آبیاری مدرن و مکانیزه روی آوریم تا بتوانیم راندمان آبیاری را افزایش و تولید را بالا ببریم و سطح زندگی و درآمد جوامع روستایی را ارتقاء بدهیم . برای این منظور باید از سیستم مدرن و مکانیزه یا همان روش آبیاری تحت فشار استفاده نمود .

آبیاری تحت فشار روشی از آبیاری است که در آن آب در مجاری بسته که شامل لوله های اصلی و فرعی می باشد با فشار جریان می یابد و از سوراخهایی که به آنها قطره چکان ، آبپاش ، آبفشان و یا نازل گفته  می شود به صورت قطره یا ذرات ریز خارج می گردد و بدین طریق از تلفات آب در مسیر انتقال و در داخل مزرعه جلوگیری شده و آب به اندازه ای که لازم است به مزرعه و محصول داده می شود .

ويژگيها و مزاياي آبياري تحت فشار

آبیاری تحت فشار شامل آبیاری بارانی و قطره ای می باشد و اهدافی که در این روش مدنظر است به شرح ذیل می باشد :

ـ افزایش راندمان آبیاری به میزان 70 % در روش بارانی و به میزان 90 % در روش قطره ای و تقلیل میزان آب مصرفی در مقایسه با آبیاری سطحی .

فتوسنتز در گیاهان c3,c4,cam

مقدمه:

فتوستز فرایندی است که طی آن انرژی نورانی خورشید به انرژی شیمیایی تبدیل می شود. که مهمترین پدیده بیولوژیکی روی کره زمین است که منبع انرژی اولیه بشر است. پس فتوسنتز اساس رشد و عملکرد تمام گیا هان زراعی می باشد.

فتوسنتز فقط در گیا هان سازگار از نظر ژنتیکی رخ می دهد.و گاهی متغیر های محیطی نیز ممکن است اثرات محیطی را بپوشاند. از نقطه نظر اصلاح نباتات تلاش برای افزایش عملکرد دانه بدون توجه به مقدارمواد فتوسنتزی قابل دسترس ، به طور کلی شکست خورده است.

فرایند فتوسنتز :

مکان فتوسنتز کلروپلاست ها می باشد.کلروپلاستها ، اجسام رنگدانه داری (کلروفیل) در ستوپلاسم سلولهای برگ و دیگر بافت های سبز می باشند. اختلافات ژنتیکی و محیطی مقادیر نسبی رنگدانه کلروفیل را تغییر داده و برگهایی را تولید می کنند که رنگ سبز تیره تا زرد دارند.

علاوه بر کلروپلاست Co2 , H2o وانرژی نورانی خورشید نیز لازم است تا گلوکز تولید شود. گلوکز به برگها و یا به دانه ها رفته و تغییر شکل می دهد.

کارایی فتو سنتز :

کارایی فتوسنتز در حدود 1% است.یعنی از کل تشعشعات ورودی به یک مزرعه فقط 1% به انرژی شیمیایی تبدیل می شود. رسیدن به کارایی بالا در فتوسنتز امکان پذیر است ولی در شرایط مزرعه بیش از 6% انتظار نمی رود.حد بالای کارایی تا 20% به صورت فرضی محاسبه شده است.

تاریخچه

کربن (واژه لاتین carbo به معنی زغال چوب) در دوران پیشاتاریخ کشف شد و برای مردم باستان که آن را از سوختن مواد آلی در اکسیژن ضعیف تولید می‌‌کردند، آشنا بود.(تولیدزغال چوب).مدت طولانی است که [الماس] به‌عنوان ماده‌ای زیبا و کمیاب به حساب می آید .

همه چیز در رابطه با پرورش بوقلمون

همه چیز در رابطه با پرورش بوقلمون

تاریخچه پرورش بوقلمون

بوقلمون بزرگترین و سنگینترین پرنده خانگی است . برخی مبدا اصلی این پرنده را آمریکای شمالی و مرکزی ذکر می کنند و برخی دیگر ساکنین مکزیکو یعنی سرخپوستان آزتک و مایا را مسئول اهلی شدن آن می دانند درسال 1581 پس از کشف مکزیک بوقلمون به آن کشور وارد شد و سپس در سال 1524 بوقلمون اهلی به انگلستان برده شد و در قرن 16 و 17 مصرف گوشت بوقلمون در انگلستان رواج زیادی گرفت . 
اولین شخصی که به طور مکتوب در شال 1499 به بوقلمون اشاره کرده و در مورد آن بحث نموده است پدروالونسونینو می باشد . ضمنا او را اولین فردی می دانند که در سال 1500 میلادی بوقلمون را به اروپا برد .

برای شروع معرفی ادوات هواشناسی بهترین کار معرفی ساده ترین و قدیمی ترین دستگاه هواشناسی یعنی دماسنج است. دماسنج ها انواع مختلفی دارند و کاربردهای آنها نیز متفاوت است.

برای آشنایی با انواع دماسنجها می توانید ادامه مطلب را پیگیری کنید.

جو (نام علمی: Hordeum vulgare) یکی از غلات است. چرخه زندگی این گیاه یک ساله و از خانواده گرامینه‌ها (گندمیان) است. کشت جو احتمالاً از ایوپی و آسیای جنوب‌شرقی آغاز شده‌است.

اقه جو مانند دیگر گندمیان، توخالی بوده و ارتفاع آن بر حسب شرایط محیطی، بین 30 تا 120 سانتی متر است. این ساقه بین 5 تا 10 برگ دارد که به طور متناوب در دو طرف ساقه قرار گرفته اند. برگ جو هم مانند دیگر گندمیان، دارای غلاف، پنک، زبانک وگوشواره است. غلاف علاوه بر انجام فعالیت فتوسنتزی، در استحکام ساقه هم نقش دارد.

در امتداد ساقه، محور سنبله قرار دارد. سنبله از مجموع سنبلچه ها و هر سنبله از یک گلچه تشکیل یافته است. دانه، داخل گلچه تشکیل می گردد. پوشینک های داخلی و خارجی گلچه، هنگام رسیدن دانه به آن چسبیده و حتی موقع برداشت هم جدا نمی شوند. زمانی که دانه به تدریج رطوبت خود را از دست می دهد، حجم آن کم شده و پوشینک داخلی چین می خورد. میزان این چین خوردگی، مرغوبیت محصول جو را نشان می دهد، بدین ترتیب که هر چه چین ها بیشتر باشد به همان اندازه پوشینک نازک تر است و در نتیجه بهتر می توان از این نوع دانه جو در صنایع تخمیر استفاده نمود چون نرم تر است.