طرح توجیهی جیره نویسی نقشه کشی دامداری و کشاورزی

مواد مغذی و متابولیسم آنها در نشخوار کنندگان

بهداشت مرغداری

مقدمه:

مشخصات گیاه شناسی  ذرت:

الف : ریشه : ذرت دارای سه نوع ریشه است ۱-ریشه‌های بذری و ریشه‌های اولیه تعداد این نوع ریشه‌ها ۳ تا ۵ عدد بوده و با جوانه زدن بذر طلا ظاهری می‌شوند کار این ریشه‌ها جذب آب و مواد غذایی از اعماق خاک می‌باشد .

۲-ریشه‌های تاجی یا ثانویه : از گروه‌های واقع در طوقه گیاه و در زیر سطح خاک بوجود آمده و گسترش پیدا می‌کند تعداد آنها ۷ الی ۸ عدد و گاهی به ۱۵ الی ۲۰ عدد نیز می‌رسد کار این ریشه‌ها جذب آب و مواد غذایی از خاک سطح است .

۳-ریشه‌های هوایی یا نگه دارنده : این ریشه‌ها در واقع همان ریشه‌های تاجی هستند که در بالای سطح خاک تولید می‌شوند نقش آنها بیشتر در قائم گله داشتن گیاه است زیرا طول گیاه زیاد بوده و لذا برای مقاومت در برابر خوابیدگی این ریشه‌ها مانند یک تیرک عمل می‌کنند نقش این ریشه‌ها در عمل جذب بسیار کم است .

ب : ساقه

ساقه ذرت مانند سایر غلات بند بند و گره‌دار ، تو خالی و استوانه‌ای بوده و طولش بسته به رقم ممکن است از cm 30 تا m 5/7 و خطرش از cm3/1 تا cm5 تغییر کند .

ساقه ذرت به عکس سایر غلات معمولاً بدون انشعاب است و پنجه‌ای تولید نمی‌کند . خوابیدگی یاورس در ذرت به ندرت رخ می‌دهد و ارقام هیرید ذرت مقاومت بسیار خوبی در برابر خوابیدگی از خود نشان می‌دهد . لازم به ذکر است که طول معمول ذرت ۵/۱ تا ۵/۲ متر است .

ج : مانند سایر غلات کشیده بوده و از پهنک و غلافت تشکیل شود . طول برگها ذرت از ۳۰ تا ۸۰ cm و گاهی متغیر است و پهنای هر برگ حدود ۸ تا ۱۰ cm است .

عارضه بسیار وخیم حیوانات در روزهای ابتدائی یک هفته متعاقب زایش همراه یا بدون جفت ماندگی گویند اتیولوژی مولتی فاکتوریال دارد و مخلوطی از باکتری ها هستند

دراسب و گاو به علت پروتئین جفت رشد باکتری لگاریتمی است وقسمت غالب متریت سپتیک دارند

درگاو چاق چون لابلای عضلات رحم هم چربی دارد برگشت رحم دیر وجفت دیر خارج میشود و درگاو لاغر به علت کتون بادی ها ایمبالانس انرژی منفی است وضعف شدید آنها را به همراه دارد که ازعوامل متریت سپتیک است

همچنین القا زایمان با کورتون که پایداری استروژن را ندارد در ایجاد عارضه موثراست چون درزایش طبیعی پروستاگلندین اثر می کند و پدیده های هورمونی درزمان خاص سبب زایش میشوند اینجا یکباره پروستاگلندین بالا می رود ولی استرادیول و اثرات آن ناگهانی شده و اثر پایداری را نخواهند داشت

پاتوژنز: ادم و نکروز دیواره رحم و حجیم و حاوی ترشحات آبکی و متعفن که با رحم پس از زایش عادی فرق دارد و تمام لایه ها دارای آلودگی است و دستکاری مشکل می دهد

علائم: کاهش شیر که در بسیاری از بیماری های عفونی آنرا نداریم ولی اینجا بی اشتهائی و عدم کارکرد شکمبه و توکسمی ودرجه حرارت بالا 41تا 5/39 درجه است توکسمی شدید ضربان قلب 96 تا 120 است کاهش حرکات شکمبه و اسهال بدبو جفت ماندگی هم دیده میشود و دهیدراته است و خطوط جمع شدن رحم که در وضعیت نرمال دیده میشود قابل لمس نیست در رحم طبیعی با 2 ماساژ خطوط لمس میشود ولی اینجا کیسه مانند است و قطعات نکروتیک ظرف 10 تا 14 روز لمس میشود  

کتونوری، نوتروپنی و لوکوپنی با انحراف به چپ وکتونوری دردام دیده میشود

درگذشته ترشحات رحم و جفت باقیمانده شل را خارج می کردند وروند بهبودی تسهیل پیدا می کرد ولی اگرجفت چسبندگی داشته باشد نباید خارج کرد

از ضد التهاب ها نباید استفاده کرد به ویژه فلونکسین نباید زیاد استفاده شود چون ضدالتهاب ها اولا موارد زخم گوارش را بالا میبرند و در ضمن آنتی بیوتیک به سایت عفونی را کم میکنند و آنتی بیوتیک را نیز باید نصف دوز بزنیم

از هورمون استرادیول نیز استفاده نمیشود زیرا سپتی سمی را تشدید می کند

داروی انتخابی متریت سپتیک پنی سیلین + استرپ است

متریت سپتیک گاهی متعاقب درمان خودسرانه کتوز توسط دامداران بوسیله کورتون ها ایجاد میشود زمان وقوع متریت سپتیک 1 تا 10 روز پس از زایش می باشد

شترمرغ نیز مانند حیوانات دیگر در معرض بیماریها و عفونتهای مختلفی میباشد .جهت مدیریت صحیح گنمود .
- حداکثر حصارکشی مطلوب جهت کاهش خطرات ناشی از صدمات و شکستگی استخوانها
- ایجاد استانداردهای بالایی بهداشتی ، پائین نگهداشتن آلودگیهای باکترهایی مانند کلستریدیا و هیستوموناس که منجر به آنژیت می شوند
له های شتر مرغ که از اهمیت حیاتی در این صنعت برخوردار است بایستی به نکات ذیل توجه - تهیه جیره های غذایی صحیح
تهیه جایگاه نگهداری خشک ، بدون کوران هوا و یخبندان در زمستان ، بالابردن انطباق پذیری طبیعی و مقاومت طیور
گزارشات مربوط شترمرغها در باغ و حشها بندرت در پرورش صنعتی شترمرغ کاربرد دارند. جوجه شترمرغها نیاز به مراقبت بیشتر دارند 90% تمامی مرگ و میر جوجه شترمر غها ناشی از بیماریها ذیل میباشد .

-عفونت کیسه زرده
-تعییرشکل پاها و پنجه ها
اسنداد و اسهال / عفونت معده ( که توسط e.coliُ، سالمونلا ، هیتوموناس و دیگرباکتریها) ایجاد میشوند.
تجربیات عملی نشان داده اند که جوجه شترمرغها نیاز به مراقبت دائمی دارند. همچنین ثابت شده است که مشاهده ظاهری به تنهایی کافی نیست ، چون زمانی که علائم بیماری ظاهر میشود ممکن است برای درمان دیر باشد . کلید موفقیت پرورش جوجه شتر مرغها رعایت بهداشت در گرمخانه و توزین مداوم جوجه شترمرغها در چهار هفته اول پرورش میباشد .
تنها این سنجش هاست که میتواندمشکلات رشد را قبل از بروز علائم قابل مشاهده مشخص نماید علاوه بر مدیریت بسیار دقیق ، همکاری نزدیک با دامپزشک با تجربه بسیار ضروری است .
عفونتهای ویریوسی
نیوکاسل موارد وقوع بیماری نیوکاسل در گله های شتر مرغ تنها در نواحی از اسرائیل و افریقای جنوبی گزارش شده است جهت پیشگیری از بروز بیماری استفاده از واکسن کشته روغنی نیوکاسل به مقدار 1 سی سی قابل توصیه است . بایستی این واکسن 6 هفته بعد تکر ار شده وهر شش ماه یکبار یک یادآوری تزریق شود. استفاده از واکسن زنده ( لاسو تا بصورت اسپری چشمی همزمان با واکسن کشته توصیه شده است

آبله طیور وقوع آبله درشتر مرغ در اسرائیل و آمریکا گزارش شده است . این بیماری جوجه شتر مرغها رادرگروه سنی یک هفته تا چهارماه و با میزان مرگ و میر تا 15 درصد مبتلا میکند. با استفاده از واکنسهای تجاری آبله این بیماری قابل کنترل میباشد .
آنفولانزای طیور

اولین صادرات ایران به اروپا و به ویژه به انگلستان و فرانسه اسب بوده و این کار در دوره ی قاجار به وقوع پیوسته است.
اسب های اصیل ایرانی از قبیل: ترکمن، کردی و قره باغی و اسبچه خزر پس از اینکه به عنوان دام طبقه بندی شدند، برنامه ریزی هایی از طرف معاونت امور دام برای پرورش و اصلاح نژاد آن به عمل آمد. همچنین چند سالی است که صادرات گوشت اسب نیز به صورت موفق در کارنامه کشور ما قرار دارد.
پرورش اسب می تواند به منظور بهره برداری به صورت واحدهای پرورش و اصلاح نژاد اسب یا به صورت کانون های سوارکاری و مراکز نگهداری اسب یا به صورت واحدهای تکثیر اسب و استر (ایلخی محدود) یا به صورت واحدهای تربیت اسب یا به صورت واحدهای نگهداری سیلمی یا به صورت کره کشی انجام گیرد. در صورت توام بودن فعالیت های ورزشی و پرورشی باید مجوزهای لازم را از سازمان تربیت بدنی و معاونت امور دام کسب نمایند.

در حالی که پژوهشگران زنبور عسل با طیف متنوعی از تحقیقات و فناوری ها از زنبورهای رباتیک با جنبش پربسامد گرفته تا اسکنرهای DNA و آنالیزهای پزشکی قانونی دانه گرده حسابی سرگرم نشان می دهند، اما پرورش دهندگان زنبور عسل باید دور از دنیای مدرن کماکان به سرکشی و رفت و روب منبع تغذیه میراث قرن نوزدهمی اهتمام بورزند.
در این بین، گروه سومی نیز سرگرم زنبورهای عسل هستند که می خواهند با ورود میکروفن، حسگرها و ریزرایانه ها به کندوهای عسل، زمینه توسعه و بهبود این حرفه را فراهم کنند.
اما مشکل یا موانعی که این حرفه ۲۰۰ ساله را از تغییر و تحول و هماهنگی با لوازم پیشرفت روز بازداشته، در چیست؟

تاکی کاردی: ضربان بیشتر از90 عدد در گاو بالغ در حال استراحت ، بیشتر از 100 عدد در گاو جوان یابیشتر از120 عدد در دقیقه در گوساله ها دلالت بر تاکی کاردی مینماید
که نشانه ای از نارسائی در گردش خون و یا عفونت سپتیسمیک است البته ارقام بالا در سرزمینهای مرتفع کوهستانی 10 ضربه کمتر از سرزمینهای پست است .
گاهی در حالت نوشیدن و خوردن بخصوص در گوساله تعداد ضربان قلب به مدت کوتاهی حتی به 150 می رسد.
سوفل Murmur = مورمورها یا صداهای اضافی قلب شامل هر صدایی می باشد که به اولین و دومین صدای قلبی اضافه می شود و همیشه پاتولوژیک می باشند وبه مورمورهای آندوکاردی یا اگزوکاردی (پریکاردی) تقسیم می شوند.
صداهای آندوکاردی در داخل قلب بوجود آمده و معمولا در اثر نارسائی دریچه ای، مخصوصا بسته شدن ناقص یا تنگی (استنوز) دریچه ی دهلیزی –بطنی یا سینی و تولید آشفتگی در جریان خون داخل قلب بوجود می آید.
جراحات مولد این عارضه معمولا آماسی و ترومبوتیک هستند.
گاهی صدای مورمور بطور مادرزادی در اثر باقی ماندن سوراخ بیضی Oval foramen (بین دو دهلیز) بوجود می آیدو گاهی این صدادر اثر کم خونی ،خونریزی ویا کمبود شدیدتغذیه ای (مورمورآنمیک)بوجود می آید.
میزان حجم خون گاو 80 ـ50 میلی لیتر به ازای هر کیلو گرم وزن بدن می باشد.
آزمایش توقف سیاهرگی venous stasis test یا میزان پری سیاهرگ وداج:

پرورش میگو

تأمین آب استخر :

آبی رو که برای استخر پرورش میگو استفاده میکنیم باید از لحاظ PH و شوری اندازه گیری بشه. PH مناسب در محدوده ۵/۸-۵/۷ و شوری مناسب (برای مونودون) بین ۱۰ تا ۳۰ ppt (قسمت در هزار) هست. نکته مهم دیگه راجع به PH و شوری ، اینکه نباید نوسانات زیادی داشته باشند و در طول روز نباید تغییرات چشمگیری رو در اونها شاهد باشیم.

اگه از منبع آبی استفاده میکنیم که مواد معلق زیادی داره یا اصطلاحا شفاف نیست، بهتر هست از مناطق عمیق تر که جریان آب قوی تری داره برداشت کنیم، به این خاطر که مواد معلق در استخر رسوب کرده و آب استخر رو جذب میکنند. ضمنا آبهای دفعی مزارع پرورشی و مزارع کشاورزی و صنعتی و شهری اصلا برای تکثیر و پرورش مناسب نیستند بلکه خطرناک هم هستند.

حتی الامکان بهتر هست که دامنه جزر و مد بین ۱ متر تا ۳ متر باشه. (منظور از دامنه جزر و مد، اختلاف بین بیشترین جزر و بیشترین مد هست)

*) وضعیت خاک و محل استخر :

جایی که استخر رو بنا میکنیم باید حداقل یک متر از بیشترین مد بالاتر باشه تا حتی وقتی که مد در بالاترین موقعیت هم قرار داره، بتونیم آب استخر رو تخلیه کنیم. بهتره که استخر رو دور از منطقه رشد گیاهان حرا تاسیس کنیم، تا با مشکل اسیدی شدن خاک و مواد آلی موجود در خاک مواجه نشیم. زمینهای لومی یا خاک رسی که PH بالاتر از ۵ دارند در مقایسه با سایر اراضی ارجحیت دارند. زمین های شنی هم مورد استفاده قرار میگیرند اما بعدا مشکلاتی رو به همراه خواهند داشت.

*) پشتیبانی :

مزرعه پرورشی ما نباید بیشتر از ۳ تا ۶ ساعت از مراکز تکثیر فاصله داشته باشه تا حمل و نقل پست لاروها زیاد طولانی نشه. فاصله مزرعه تا مراکز عمل آوری هم نباید بیشتر از ۱۰ ساعت باشه چون باعث میشه که کیفیت محصول در طی حمل و نقل کاهش پیدا کنه. امکانات زندگی مثل آب، برق، تلفن و ... هم بسیار حائز اهمیت هست. 

موضوع آزمايش : تعيين پروتئين خام به روش كلدال Crude protoien ( CP )

نحوه انجام كار :

اين آزمايش داراي چهار مرحله مي باشد . هضم ، تقطير ، جمع آوري و تيتراسيون .

 در مرحله هضم نمونه خوراكي را كه مي خواهيم پروتئين خام آن را اندازه بگيريم به ميزان 2-1 گرم وزن نموده در داخل بالن هضم مي ريزيم ، بعد 8-6 گرم كاتاليزور ( سولفات پتاسيم 10 گرم ، سولفات مس 5/0 گرم و سولفات آهن 1 گرم ) به آن اضافه كرده ، سپس7-6 عدد پرل شيشه اي داخل آن انداخته و به روي آنها 30-25 سي سي اسيد سولفوريك غليظ ( 98-95 درصد ) مي ريزيم . كل محصول را به مدت 5/1 ساعت حرارت مي دهيم . محصول به دست آمده سولفات آمونيوم مي باشد .   در دو يا سه دقيقه اول بايد رنگ قهوه اي بشود و حجم داخل بشر بايستي 150 تا 180 سي سي باشد .

بعد به مرحله تقطير مي رسيم كه در اين مرحله محصول هضم ( سولفات آمونيوم ) را با 290-250 سي سي آب مقطر حل كرده و 3 الي 5 گرم Pumice داخل آن ريخته و به آن 80 الي 85 سي سي NaoH 60 درصد اضافه مي كنيم . محصولي كه در اين مرحله به دست مي آيد آمونياك مي باشد كه آبي مايل به بنفش مي باشد ( اين محصول اسيدي است ) .

ساختمان,راه اندازی,کارکرد انواع تراکتور:

یکی از قدیمی‌ترین ماشین‌های مولد نیرو است که در کارهای کشاورزی به کار گرفته شده است. روز به روز، ساختمان این خودرو تکمیل‌تر می‌شود. قدرت کار تمام تراکتورها با هم برابر نیست. امروزه متناسب با هر کاری، تراکتور ویژه آن ساخته شده است. تراکتور از متداول‌ترین ماشین‌های کشاورزی

است. در تمام نقاط دنیا کم و بیش از این خودرو استفاده می‌شود.

اندازه‌ها تراکتورهای کشاورزی‎‎دارای انواع گوناگونی‎‎می‌باشند. اندازه آنها از تراکتورهای دوچرخ کوچک گرفته که دارای ۱۰ ‏اسب بخار قدرت‎‎می‌باشند. تا تراکتورهای بزرگ کمرشکن ۸ چرخ که دارای بیش از ۵۰۰ اسب بخار قدرت‎‎می‌باشند، تغییر می‌کند. این گوناگونی و تنوع زیاد تراکتورها به خاطر گوناگونی و‎‎تنوع زیاد کارهایی است که به کمک این ‏وسیله انجام می‌پذیرد. بر این اساس تراکتورها‎‎را بر مبنای نحوه کاربرد طبقه بندی می‌کنند.

طبقه بندی ‏تراکتورها:

تراکتورهای همه کاره، معمولی‎‎

تراکتور چرخ‌زنجیری‎

تراکتور شاسی‌بلند‎

تراکتور باغبانی ‎‎

تراکتور چمن زنی ‎‎

تراکتورهای حمل تنه درخت از‎‎جنگل‎‎

تراکتورهای بارکن یا‎‎بیل مکانیکی‎‎

تراکتور دستی‎ ،‎تیلر‎‎

انواع تراکتورهای چهار چرخ محرک‎‎

این نوع تراکتور در سه نوع رومانی فرکوسن و جاندیئرمیباشد

ادامه در ادامه مطلب به همراه تصاویر:

مصرف بی رویه کود شیمیایی محیط زیست و سلامت مردم را هدف قرار داده است 
با توجه به افزایش سریع جمعیت کشور، نیاز به تولید بیشتر محصولات کشاورزی از جمله محصولات مهم و استراتژیک همچون گندم، برنج و سیب زمینی هم اکنون بیش از پیش درجامعه احساس می شود.
بنابراین به نظر می رسد بهترین راه برای نیل به این مهم و همچنین تامین قسمتی از ارز مورد نیاز، افزایش تولید در واحد سطح باشد. اما متاسفانه در ایران افزایش تولید همیشه یا با افزایش سطح زیر کشت همراه بوده و یا با مصرف هرچه بیشتر سموم و کودهای شیمیایی که در این میان مورد اول منجر به کاهش سطح اراضی جنگلی و مرتعی شده و مورد دوم بد نیست به عنوان نمونه به یکی از افتخارات بزرگ کشور در زمینه خودکفایی گندم اشاره کنیم؛ محصولی که افزایش تولید آن قبل از آنکه مبتنی بر اصول علمی کشاورزی باشد تنها به مصرف هرچه بیشتر کودهای نیتراته و اوره وابستگی داشت. افزایش تولید گندم شاید ایران را در سکوی پرافتخار خودکفایی قرار داده باشد اما عوارض سوء ناشی از این خودکفایی را باید در سال های آینده مورد بررسی قرار داد. آنجا که میزان ابتلابه انواع سرطان های دستگاه گوارش ناگهان با رشد قابل توجهی مواجه خواهد شد و بیماران بسیاری را در سطح جامعه برجا خواهد گذاشت.

مصرف بیش از حد کود و سموم شیمیایی در حال حاضر زیان های فراوانی را به محیط زیست و سلامت عمومی مردم وارد کرده است. طبق گزارش های موجود در استان های شمالی کشور، مصرف سموم و کودها در این استان ها چندین برابر استان های دیگر است از این رو آمار سرطان های گوارشی و تنفسی هم     در این استان چندین برابر میانگین متوسط کشور است. به گفته مدیر تحقیق و توسعه فناوری زیستی آسیا، در ایران هرساله 34 هزار نفر در اثر سرطان می    میرند که 90 درصد آنها ساکنان گلستان، مازندران، گیلان و دشت مغان هستند چون 50 درصد از سموم و کودهای شیمیایی کشور در مزارع این مناطق           استفاده می شود. با این حال هرساله بالغ بر 400 میلیون دلار یارانه کود شیمیایی از سوی دولت پرداخت می شود تا همچنان مصرف کود شیمیایی در ایران     چندین برابر استاندارد های جهانی باشد.                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                    

مصرف کود شیمیایی در ایران:

مصرف کودهای شیمیایی در ایران از سال 1320 با وارد کردن 11 تن از انواع کودهای شیمیایی آغاز شد و از سال 1325، وزارت کشاورزی به وارد کردن همه ساله کودهای شیمیایی اقدام کرد. ابتدا تعادل نسبتا مناسبی بین مصرف انواع کودهای آلی و معدنی وجود داشت، ولی این تعادل دوام چندانی نداشت به طوری که در 25 سال

گذشته افزایش مصرف سالیانه کودهای ازته و فسفاته در طول دهه 60 و 70 بیش از 10 درصد بوده است و در عوض مصرف کودهای پتاسیمی، مواد آلی و کودهای کامل (کودهای محتوی عناصر ریزمغذی) تقریبا به بوته فراموشی سپرده شده است. در حال حاضر هرساله بیش از 4/4 میلیون تن کود شیمیایی در کشور مصرف می شود که در مقایسه با رقم 2/2 میلیون تنی در سال 1375 افزایشی حدود 100 درصدی را نشان می دهد. از سوی دیگر هرساله بالغ بر 700 میلیارد تومان یارانه دولتی به عرضه و واردات کود شیمیایی اختصاص می یابد که اگر نیمی از این مبلغ صرف مطالعات مربوط به کشاورزی پایدار یا کشاورزی ارگانیک یا تهیه کودهای شیمیایی کامل با عناصر ریزمغذی می شد، امروز تا این حد با مشکلات زیست محیطی و بهداشتی مواجه نبودیم.

متاسفانه در سال های اخیر تولیدکنندگان محصولات کشاورزی در کشور به جای بهره گیری از دانش روز کشاورزی برای تولید بیشتر، مصرف کودهای شیمیایی را در واحد سطح افزایش داده اند. توهم افزایش عملکرد ناشی از مصرف هرچه بیشتر آب و کود شیمیایی در بعضی از مناطق کشور سبب استفاده بی رویه از منابع آب و کود شده به طوری که تداوم این امر علاوه بر خسارت های مالی و تشدید عدم تعادل عناصر غذایی در خاک، خطرات جدی را در رابطه با آلودگی خاک و آب به وجود آورده است. متاسفانه به دلیل ارزانی نسبی کودهای شیمیایی و اختصاص یارانه به کودهای تک عنصره، تولیدکنندگان محصولات کشاورزی از مصرف مواد آلی غافل شده اند به طوری که در حال حاضر افزودن مواد آلی به خاک که علاوه بر بهبود شرایط فیزیکی و شیمیایی، آثار بسیار مثبتی نیز در امر تغذیه و افزایش حلالیت اکثر عناصر غذایی مورد نیاز گیاه دارد، از سوی کشاورزان به کنار گذاشته شده است. فقیر بودن خاک در اکثر مناطق ایران از نظر مواد آلی ریزمغذی و عدم استفاده از کودهای آلی طی سالیان طولانی باعث شده ساختمان خاک شرایط مناسبی برای رشد ریشه نداشته و افت عملکرد را به دنبال داشته باشد. با این حال همچنان کودهای اوره و فسفاته بدون توجه به نوع خاک و محصول مورد پرورش هر سال بیشتر از سال قبل مورد استفاده کشاورزان قرار می گیرد.

کشت هیدروپونیک گیاهان

مقدمه

در اواخر قرن نوزدهم با شناخت مواد غذایی پرمصرف و بعدها نیاز به مواد کم‌مصرف و فراهم نمودن شرایط تهویه مناسب در محلولهای غذایی بطور مصنوعی سیکل کامل تولید از مرحله سبز شدن تا مرحله باردهی و مرگ از نظر علمی در حوالی سالهای 1930 ـ 1920 امکان‌پذیر اعلام گردید. اصطلاح هیدروپونیک (Hydroponicum) اولین بار بوسیله Gericke پیشنهاد شد که او موفق گردیده بود در کالیفرنیا تولید نباتات را در معیار تجارتی بدون استفاده از خاک از رشد اولیه تا مرحله باردهی نشان دهد. این اصطلاح مجموعه‌ای است از یک لغت یونانی Hydro یعنی آب و کلمه لاتین Ponero یعنی جای دادن که بطور خلاصه مفهوم قرار گرفتن چیزی در آب از آن استنباط می‌گردد.

هنگامی که استفاده از روش آب کشت و تولید محصولات کشاورزی بدون استفاده از خاک مطرح می‌شود این سوال ظاهرا بسیار ساده پیش می‌آید که وقتی میلیونها هکتار زمین مزروعی وجود دارد که قسمتی هم بدون استفاده مانده، وقتی خاک به عنوان منبع مواد غذایی گیاهان و محیط طبیعی رشد آنها به بشر ارزانی شده چرا به جای استفاده از آن به دنبال روش تولید بدون استفاده از خاک برویم؟ پاسخ این سوال در مواردی که جامعه مصرف کننده مثلا سبزیجات تازه به دلایل صنعتی ، تجارتی ، نظامی و غیره در منطقه بدون خاک مزروعی مستقر شده و یا دسترسی با آب ارزان قیمت نداشته و مسائل حمل و غیره مطرح باشد نسبتا آسان است.

سیر تکاملی

از زمانی که Gericke در سال 1929 امکان کشت تعدادی از نباتات را بدون استفاده از خاک تا مرحله تکامل و باردهی آنان به ثبوت رساند تا امروز که در نقاط مختلف جهان تولید با روش آب‌کشت به صورت تجارتی معمول گردیده، فکر دانشمندان و متخصصین به تکامل این روش و رفع نواقص آن مشغول بوده است. دستگاه یا ظرفی که Gericke از آن استفاده کرد در حقیقت جعبه‌ای یود که به جای درب آن یک ورق توری قرار داشت. روی توری بستر بذور و زیر آن مقداری فضای خالی و بعد از فضای خالی محلول غذایی در کف محفظه واقع می‌شد.

نبات پس از سبز شدن در بستر بذر که از جنس سنگریزه یا ماده دیگری غیر از خاک بود ریشه خود را از سوراخهای توری عبور داده و ریشه پس از طی فضای خالی زیر توری خود را به محلول غذایی می‌رساند. با پاشیدن آب یا محلول غذایی روی بستر بذر ، رطوبت برای رشد بذر و جلوگیری از خشک شدن آن قسمت ریشه که داخل محلول غذایی قرار نداشت، تامین می‌گردد. به علاوه با تبخیر مختصری که از سطح محلول غذایی و یا در اثر محلول‌پاشی از بالای توری حاصل می‌شد درصد رطوبت فضای زیر توری تا سطح محلول غذایی را بالا نگه داشته و از خشک شدن ریشه‌های واقع در این قسمت جلوگیری می‌گردید. ضمنا این ریشه‌ها حداکثر دسترسی به هوا را داشتند.

با این روش Gericke تضاد مکانیسم آب و هوا را در محیط رشد ریشه به شکلی از بین برد اما این روش برای تولید تجارتی راه حل مناسبی ارائه نمی‌داد و چند نقص کلی و عمده داشت. یکی اینکه طبیعت این نباتات اقتضا نمی‌کرد که ریشه آنها در هوا آویزان باشد بلکه برعکس نیاز به اتکا داشتند. و دیگر مشکل اینکه در طوقه ریشه گیاهان حساس پوسیدگی ایجاد شد. ولی در هر حال با تلاش شبانه روزی دانشمتدان و محققان ، امروز مطالعه و تحقیق و کسب تجربه در این زمینه به حدی توسعه یافته و مورد توجه قرار گرفته است که آینده کار برد روش آب‌کشت را خیلی روشن جلوه می‌دهد. در حال حاضر تولید تجارتی محصولات با روش آبکشت در آمریکا ، ژاپن ، اروپا و هندوستان رو به افزایش بوده و در سایر نقاط دنیا در حال پیشرفت است. بدون تردید کشور ما نیز دور از این تکنولوژی قرار نخواهد گرفت.

انواع روشها

کشت مستقیم در محلول غیر متحرک

این روش شباهت زیادی به اولین روش تولید آبکشی دارد که در آن قسمتی از ریشه‌ها به منظور جذب اکسیژن در هوا قرار داشته و قسمتی در محلول غذایی جایی می‌گیرند. به دلایلی عمده امروزه در سیستمهای تجارتی از آن استفاده نمی‌شود.

کشت در مه

این روش شباهت زیادی به روش کشت در محلول دارد با تفاوت که غذا به صورت مه یا باران پودر شده به نباتات پاشیده می‌شود ولی به همان دلایل ذکر شده از قبیل اشکالاتی که نگه داشتن نباتات دارد و همان مشکلات بیولوژیکی روش بالا ، روش کشت در مه هنوز تجارتی نگردیده و در حال حاضر تحقیقاتی در این مورد در کشور ایتالیا جریان دارد.

فناوري هسته‌يي در كشاورزي:

فناوري هسته‌يي در كشاورزي را بايد بپذيرند گفتگوي ايسنا با رييس بخش كشاورزي هسته‌يي مركز تحقيقات كرج: ”گندم اتمي“ را مردم ده‌نمك و گرمسار برداشت مي‌كنند. مركز تحقيقات كشاورزي هسته‌يي كرج واقع در گوهردشت كرج در حد فاصل، دانشگاه آزاد اسلامي گوهردشت و زندان رجايي است. بخش كشاورزي هسته‌يي از همان زمان عضويت ايران در آژانس انرژي اتمي فعاليت خود را آغاز كرد و هم اكنون تنها مركز تحقيقات هسته‌يي در زمينه‌ي كشاورزي در ايران است. تا قبل از تشكيل پرونده‌ي هسته‌يي ايران در آژانس بين المللي انرژي اتمي، اساسا مباحث مربوط به انرژي هسته‌يي و فعاليت‌هاي زير گروه آن در كشور مطرح نبود، حتي طي يكي - دو سال گذشته و با بازشدن اين بحث در افكار عمومي داخلي و خارجي باز هم موضوعاتي چون كشاورزي هسته‌يي و پزشكي هسته‌يي و غيره به اين مقولات كمتر توجه شد. كشاورزي هسته‌يي هيچ ارتباط خاصي با مقولات اورانيوم، غني‌سازي، سانتريفوژ، باز فرآوري و غيره ندارد، بلكه هر نوع فعاليت كشاورزي كه در آن به نوعي از ايزوتوپ و راديو‌ايزوتوپ مستقيم و يا غيرمستقيم استفاده كند، زير مجموعه كشاورزي هسته‌يي محسوب مي‌شود. دانستن اين كه بسياري از مردم كشورمان در نواحي كويري نه تنها از دستاوردهاي اين رشته از فناوري هسته‌يي در مزارعشان استفاده مي‌كنند، بلكه از اين محصول برداشت و توليد مي‌كنند، بسي خرسندي است. گندم طبسي يا همان گندم اتمي يكي از بهترين گندم‌ها براي مناطق خشك و شور ايران است، اين گندم كه در ابتدا مشكل بلندي‌قد داشت، بذر آن در مركز تحقيقات كشاورزي هسته‌يي مورد بررسي و اصلاح قرار گرفت. به كارگيري بذر اين گندم در بعضي از نقاط كشور، مثل طبس تا 70 درصد افزايش توليد به همراه داشت. در سالهاي 69 - 70 در ده‌نمك گرمسار اين گندم كاشته شد كه كشاورزان اين منطقه از تغييري كه اين گندم در مقايسه با گندم‌هاي گذشته پيدا كرده بود، بسيار شگفت‌زده شدند، در حال حاضر تقريبا در تمام حاشيه‌ي كوير ايران اين نوع گندم در حال كشت است، اين در حالي است كه به گفته‌ي يكي از كارشناسان اين مركز چنين موفقيتي در بخش كشاورزي هسته‌يي مورد بي‌مهري وزارت جهاد كشاورزي قرار گرفته و اين دستگاه حتي از نام گذاري اين گندم و ثبت آن خودداري كرده است، در عين حال مردم مناطق طبس، گرمسار، زابل، فردوس و ده‌نمك نام اين گندم را «گندم اتمي» گذارده‌اند. پس از گذشت 30 سال فعاليت سازمان انرژي اتمي و بخش كشاورزي هسته‌يي هنوز هيچ يك از تحقيقات اين مركز كه به ثبت رسيده است در مرحله‌ي اجرا و توليد انبوه قرار نگرفته است كه اين خود جاي بسي تامل دارد! از اين رو خبرگزاري دانشجويان ايران (ايسنا)، با دكترمحمدرضا اردكاني، رييس بخش كشاورزي هسته‌يي مركز تحقيقات كشاورزي هسته‌يي كرج با 30 سال سابقه فعاليت، درباره كشاورزي هسته‌يي، جايگاه علمي و اجرايي آن در كشور، دنيا و آينده‌ي اين فعاليت، گفت‌وگويي اختصاصي انجام داده است كه در زير مي‌آيد: رييس بخش كشاورزي هسته‌يي مركز تحقيقات كرج در اين گفت‌و‌گو با تاكيد بر اين كه در وهله‌ي نخست اين مكان يك مركز علمي و تحقيقاتي است، گفت: هر آن چه مربوط به تحقيقات كشاورزي باشد و مرتبط با اهداف سازمان انرژي اتمي مي‌تواند در مجموعه‌ي فعاليت‌هاي اين مركز بگنجد. وي با بيان اين كه متولي اصلي بررسي جنبه‌هاي مختلف در كشاورزي، وزارت جهاد كشاورزي است،